Τα πράγματα που δεν καταλαβαίνουμε τα βαπτίζουμε στην αίγλη και στο σκότος του μυστηρίου, ώστε να ησυχάσουμε μια για πάντα. Η διαδικασία αυτή μας εξασφαλίζει τόσο τη γοητεία του αγνώστου, όσο και την ασφάλεια της περιθωριοποίησής του. Η κοινωνία μας σήμερα έχει μια παράξενη σχέση με την τέχνη. Το σίγουρο είναι πως δεν την αποδέχεται παρά μόνο αν ενταχθεί σε χώρους παραγωγικούς όπως η ψυχαγωγία, ή οι γκαλερί. Συμβιβάζεται όμως με την ύπαρξή της μέσα από τυποποιημένες αντιλήψεις, κυριότερη των οποίων είναι ότι με την τέχνη ασχολείται μόνον όποιος νοιώθει την ανάγκη της δημιουργίας και διαθέτει το ανάλογο ταλέντο. Με τον τρόπο αυτόν δεν πιεζόμαστε να συμβιώσουμε με κάτι που δεν κατανοούμε ενώ ταυτόχρονα, στο πλαίσιο της περιρρέουσας δημοκρατικής ανοχής, επιτρέπουμε στον «εξαρτημένο» ταλαντούχο να ζει παράλληλα μια ζωή, που αν δεν χαρακτηρίζεται πάντοτε παρασιτική θεωρείται τουλάχιστον γραφική.

   Κάτω από μια τέτοια αντιμετώπιση οι τέχνες δεν έχουν θέση στο οικοδόμημα της παιδείας μας, η οποία απευθύνεται σε ομοιόμορφα άτομα, με παρόμοιες ανάγκες, με σκοπό να τους μεταδώσει γνώσεις που θα χρησιμεύσουν σε γενικώς αποδεκτές δραστηριότητες.

   Η σχέση μου με τη διδασκαλία μιας τέχνης με δίδαξε όμως ορισμένα πράγματα που διαψεύδουν στην πράξη τις εδραιωμένες αυτές αντιλήψεις. Κατ’ αρχάς η γοητευτική έννοια του ταλέντου, του ειδικού εκείνου δώρου που κάποιος προνομιακά κατέχει και που νομίζουμε πως του επιτρέπει με ευκολία την παραγωγή υψηλού καλλιτεχνικού έργου. Το ταλέντο υπάρχει. Αλλά από τη στιγμή που το παραδεχτούμε πρέπει να το αγνοήσουμε. Γιατί αν μας ενδιαφέρει το έργο και η υψηλή του ποιότητα, δεν χρειάζεται να αναρωτηθούμε αν η πραγμάτωσή του κρύβει ή όχι ταλαντούχο δημιουργό. Μας αρκεί η ποιότητα του αποτελέσματος. Αν πάλι μας ενδιαφέρει ο καλλιτέχνης και ο αγώνας του, τότε κανείς μα κανείς ποτέ δεν ξέρει, ούτε ο δάσκαλος ούτε ο ίδιος ο δημιουργός, αν το ταλέντο υπάρχει στο συγκεκριμένο άτομο, σε τι ακριβώς συνίσταται, αν πρόκειται για ένα κίνητρο εξίσου σοβαρό με την ευφυία και την αφοσίωση, αν ο συνδυασμός των δύο τελευταίων αρετών εξασφαλίζει σημαντικότερο καλλιτεχνικό έργο από την ύπαρξη του ταλέντου, ή αν το ταλέντο μπορεί να γίνει και τροχοπέδη της δημιουργίας.
Υπάρχουν άπειρα κακά δημιουργήματα από ανθρώπους με ταλέντο, και άλλα τόσο καλά από άλλους που το στερήθηκαν. Άλλωστε η πορεία ενός καλλιτέχνη είναι η συνεχής αναζήτηση των ορίων του, κατά συνέπεια το κυνήγι του ταλέντου του. Η ύπαρξη του τελευταίου καθιστά το κυνήγι αυτό πιο δύσκολο και αγχώδες, αφού κινδυνεύει συχνότερα να δραπετεύσει από την τέχνη.

   Όσο για την ανάγκη που σπρώχνει το άτομο στην καλλιτεχνική δημιουργία, χρειάζεται να παρατηρήσουμε πως δεν πρόκειται για ανάγκη βιοτική αλλά πνευματική. Πρέπει το άτομο να γνωρίσει αυτό που υπάρχει δηλαδή το έργο και τη δημιουργία για να το επιθυμήσει. Για να το γνωρίσει όμως απαιτείται και η κατοχή της καλλιτεχνικής γλώσσας. Και εκεί τον λόγο έχει η παιδεία. Μια παιδεία που μας έμαθε ίσως πολλά, αλλά που αγνόησε πλήρως το καλλιτεχνικό γεγονός. Αφήνοντας εκεί, κατά παράβαση των δημοκρατικών αρχών, τα άτομα τελείως μόνα και αβοήθητα, μπροστά σε ένα μέγιστο και ανεξήγητο γεγονός της περιπέτειας του πνεύματος.

   Ο άνθρωπος των σπηλαίων ανακάλυψε τη γλώσσα, τη φωτιά, αλλά και την τέχνη, ζωγραφίζοντας σε σκοτεινές σπηλιές. Η παιδεία σήμερα διδάσκει τη γλώσσα και τις επιστήμες αλλά σταματάει μπροστά στον παράλογο ανθρωπάκο που μουτζούρωνε τις σπηλιές. Εμείς, όμως, τον χρειαζόμαστε. Είτε έχουμε ταλέντο είτε όχι. Αρκεί μια φορά να τον συναντήσουμε.

   Πλάτων Ριβέλλης, Τα Νέα (επιφυλλίδα)