Θέμα Β 

Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση το Κείμενο 1, τις παρακάτω περιόδους λόγου, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε περίοδο, τη λέξη Σωστό ή Λάθος: 

α. Προτού αμφισβητηθεί η έννοια της προόδου, οι άνθρωποι έβλεπαν με αισιοδοξία το μέλλον. ΣΩΣΤΟ

β. Κατά την τελευταία κρίση, κλονίστηκε η πίστη στο παρόν. ΣΩΣΤΟ

γ. Σύμφωνα με την έρευνα, το 47% δήλωσε ότι στο μέλλον θα μειωθεί η ανεξέλεγκτη παραπληροφόρηση. ΛΑΘΟΣ

δ. Δεν επαληθεύτηκαν ποτέ ιστορικά τα πολύ απαισιόδοξα ή τα πολύ αισιόδοξα σενάρια για την πορεία του ανθρώπου. ΣΩΣΤΟ

ε. Το παρόν δεν μας επιτρέπει πλέον να οραματιστούμε το μέλλον. ΛΑΘΟΣ

Μονάδες 10 

Β2. α. Να γράψετε δύο τίτλους που να αποδίδουν το περιεχόμενο του Κειμένου 2, έναν με κυριολεκτική κι έναν με μεταφορική χρήση της γλώσσας (μονάδες 8). 

Ενδεικτική απάντηση

– Τίτλος με κυριολεκτική χρήση της γλώσσας: Αγωνία των νέων για το μελλοντικό τους επάγγελμα

– Τίτλος με μεταφορική χρήση της γλώσσας: Επάγγελμα: ένα θολό τοπίο

β. Τι επιδιώκεται με τη χρήση στατιστικών στοιχείων στο Κείμενο 1 (μονάδες 3) και τι με την εκτεταμένη χρήση μαρτυριών στο Κείμενο 2 (μονάδες 4); 

Μονάδες 15 

Ενδεικτική απάντηση

Στο κείμενο 1 αναφέρεται έρευνα του Pew Research Center σύμφωνα με την οποία ο κόσμος στο άμεσο μέλλον θα είναι περισσότερο τεχνολογικός. Η αξιοποίηση στατιστικών στοιχείων τεκμηριώνουν τις δυο αντίθετα διαμορφούμενες θέσεις σχετικά με την επίδραση της τεχνολογίας στη ζωή μας προσδίδοντας αξιοπιστία και εγκυρότητα στις απόψεις της συντάκτριας. Ειδικότερα, το 47% αναμένει τις αρνητικές προεκτάσεις της τεχνολογίας σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας («Το 47% δήλωσε … κοινωνικής συνοχής»), ενώ το 39% υποστηρίζει ότι η τεχνολογία θα μας εξασφαλίσει ποιότητα ζωής («Το 39% δήλωσε … των πράξεων»).

Στο κείμενο 2 εντοπίζεται εκτεταμένη χρήση μαρτυριών από τελειόφοιτους που προβληματίζονται για το ζήτημα των επαγγελματικών επιλογών και της αποκατάστασής τους. Πρόκειται για προσωπικούς προβληματισμούς που αποδίδονται σε ευθύ λόγο, στοιχείο που εξασφαλίζει από τη μια σαφήνεια και από την άλλη τόνο βιωματικό και ύφος άμεσο, ζωντανό, παραστατικό. Συγκεκριμένα, κάποιοι νέοι προβληματίζονται για το επαγγελματικό τους μέλλον σε μια χώρα επαγγελματικά υπανάπτυκτη, καθώς επιθυμούν τόσο την προσωπική τους εξέλιξη όσο και την κοινωνική προσφορά. Άλλοι τονίζουν την αναγκαιότητα του επαγγελματικού προσανατολισμού και άλλοι προβληματίζονται για τις δυσοίωνες συνθήκες που επικρατούν στην αγορά εργασίας που σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση της χώρας  ωθούν τους νέους στον συμβιβασμό ή στη μετανάστευση.

Β3. Πρόθεση της συντάκτριας του Κειμένου 1, στην τελευταία παράγραφο «Όμως το παρόν… μπορούμε να κάνουμε;», είναι να ευαισθητοποιήσει τους/τις αναγνώστες/αναγνώστριες. Να αναφέρετε τρεις (3) διαφορετικές γλωσσικές επιλογές με τις οποίες επιτυγχάνει τον στόχο της, παραθέτοντας τα αντίστοιχα χωρία (μονάδες 6), και να εξηγήσετε τη λειτουργία της καθεμιάς από αυτές στο κείμενο (μονάδες 9). 

Μονάδες 15 

Ενδεικτική απάντηση

Η συντάκτρια του κειμένου 1 στην τελευταία παράγραφο έχει ως πρόθεση την ευαισθητοποίηση του αναγνώστη για την ευοίωνη προοπτική της τεχνολογικής ανάπτυξης. Οι γλωσσικές επιλογές με τις οποίες το επιτυγχάνει είναι οι εξής:

1. Μεταφορά: «αδιαπέραστο πέπλο», «πεδίο εκκόλαψης προσδοκιών»

Λειτουργία: η χρήση της μεταφοράς αναδεικνύει με ζωντανό και παραστατικό τρόπο ότι το μέλλον από αβέβαιο γίνεται ελπιδοφόρο.

2. Χρήση α΄ πληθυντικού προσώπου: «φανταστούμε», «επιμένουμε»

Λειτουργία: με τη χρήση του α΄ πληθυντικού προσώπου εκφράζεται συλλογικότητα και καθολικότητα, αφού η συντάκτρια εντάσσει και τον εαυτό της στο σύνολο των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν την τεχνολογική πρόοδο αισιόδοξα. Επομένως, διευκολύνεται η επικοινωνία του πομπού με τον δέκτη. Παράλληλα, το ύφος καθίσταται άμεσο, οικείο και παραστατικό, ενώ με υπαινικτικό τρόπο δηλώνεται η συλλογική ευθύνη για την αισιόδοξη θέαση του μέλλοντος.

3. Χρήση ρητορικού ερωτήματος: «Άλλωστε, τι άλλο μπορούμε να κάνουμε;»

Λειτουργία: το συγκεκριμένο ρητορικό ερώτημα αντιστοιχεί με ισχυρή άρνηση προσδίδοντας αποδεικτική αξία στη θέση της συντάκτριας για την προσδοκία μιας ευνοϊκής εξέλιξης του κόσμου που αποτελεί μονόδρομο. Το ύφος καθίσταται ζωηρό και παραστατικό προσελκύοντας το  ενδιαφέρον του αναγνώστη αλλά και διεγείροντας τον προβληματισμό του.