Blog

Ενημέρωση και καλλιέργεια

3900649

Ενημέρωση και καλλιέργεια

   Το χαϊδεμένο (και κακομαθημένο) παιδί της εποχής μας είναι η ενημέρωση. Λέξη που ενδύθηκε περίβλημα ιερατικό. Λέξη που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση και που όλοι υπόσχονται να σεβαστούν και υπηρετήσουν.
   Τη συνδυάζουν μάλιστα με τη διαμόρφωση πολιτών ελεύθερων, με κρίση και φρόνημα ανεξάρτητα. Η πληθώρα των εφημερίδων από χρόνια μας έδινε την ψευδαίσθηση της ενημέρωσης., μας άφηνε όμως και ένα περιθώριο αμφισβήτησης, ίσως γιατί η προφανής εξάρτηση των εντύπων μας καθιστούσε φιλύποπτους. Ή μάλλον, για να είμαι πιο δίκαιος, αυτή ακριβώς η πολυφωνία, συχνά διαμετρικά αντίθετη σε πολλά θέματα, έπειθε τον αναγνώστη πως τελικά ενημέρωση δεν υπάρχει, αφού καμιά εφημερίδα δεν θα είχε το θάρρος να περιγράψει απλώς τα γεγονότα. Ή, πάλι, πως γεγονότα δεν υπάρχουν, αφού η μεσολάβηση του αγγελιαφόρου – συντάκτη τα επηρεάζει συχνά μέχρι παραποιήσεως. Ή, ακόμα, πως η αναφορά ορισμένων γεγονότων και η αποσιώπηση άλλων συνιστά ελλιπέστατη ενημέρωση. Ή τέλος, πως η διόγκωση γεγονότων και η σμίκρυνση άλλων αποτελεί ακραία παραποίησή της έτσι κι αλλιώς αμφίβολης αντικειμενικότητας.
   Φτάσαμε λοιπόν στο ευτυχές σημείο ο αναγνώστης να διαβάζει είτε αυτά που εκ των προτέρων επιθυμούσε να πιστέψει, είτε αυτά που εκ των προτέρων είχε αποφασίσει να μην πιστέψει. Είχαμε έτσι έναν αναγνώστη, σίγουρα όχι ενημερωμένο, τουλάχιστον όμως μερικές φορές υποψιασμένο. Η έλλειψη μάλιστα αυτής της εμπιστοσύνης τον έσπρωχνε να δίνει μεγαλύτερη σημασία στις ενυπόγραφες αναλύσεις, πολιτικές, καλλιτεχνικές ή άλλες, όπου τουλάχιστον ήξερε πως ακολουθούσε μιαν επώνυμη γνώμη και όχι μιαν επιστημονική έκθεση αλήθειας.
   Έφτασε όμως η εποχή της αυτοκρατορίας της εικόνας. Πρώτα με την φωτογραφία και ύστερα με την απείρως ισχυρότερη τηλεόραση. Η εντελώς απρόσωπη τηλεοπτική οθόνη έγινε ο άμβωνας του ιερέως που κατηύθυνε το εκκλησίασμα. Τώρα πια δεν χωράει αμφιβολία. Το γεγονός είναι μπρος στα μάτια μας. Είμαστε ενημερωμένοι. Άλλωστε ακόμα και η πιο στυγνή καθοδήγηση χρησιμοποιεί τις εικόνες με επίφαση αντικειμενικότητας. Η απάτη των εικόνων δεν αντέχει την επιφάνεια και την ομολογία. Μόνον υπογείως λειτουργεί.
   Ο πρόσφατος όμως πολλαπλασιασμός των τηλεοπτικών σταθμών, μαζί με τον καταιγισμό των φωτογραφικών πληροφοριών μέσα από τα έντυπα, αρχίζει και πάλι να κάνει το θαύμα του. Ίσως ήρθε επιτέλους η ώρα να μην πιστεύουμε ούτε τα μάτια μας ώστε να εγκαταλειφθεί και το τελευταίο προπύργιο εμπιστοσύνης στα αισθητήρια όργανά μας.
   Ήρθε η ώρα μέσα από την αμφιβολία για την ενημέρωση να μεταπηδήσουμε στην πολύ πιο ουσιαστική αμφιβολία για την κρίση μας. Και ήρθε η ώρα εμείς να απαιτήσουμε και οι άλλοι να καταλάβουν, ότι η μόρφωση, η καλλιέργεια, οι τέχνες είναι αυτές που δημιουργούν άτομα ελεύθερα, δηλαδή άτομα με ελεύθερη κρίση, και όχι η έτσι και αλλιώς αδύνατη ενημέρωση.

Πλάτων Ριβέλλης, Τα Νέα (επιφυλλίδα)